Vücut Dismorfik Bozukluğunu Tanımlama
Vücut Dismorfik bozukluğu olan bir bireyler, fiziksel görünümlerinde var olmayan ya da diğer insanlar tarafından zar zor fark edilebilen yanlarını takıntı yaparlar (APA, 2013). Bu algılanan fiziksel kusurlar, kişinin çekici, çirkin, iğrenç veya deforme olduğunu düşünmesine neden olur. Bu endişeler herhangi bir vücut bölgesine odaklanabilir, ancak genellikle cildi, yüzü veya saçı içerir. Hayal edilen fiziksel kusurlarla meşgul olmak, kişiyi sürekli olarak aynaya bakmak, rahatsız edici vücut kısmını gizlemeye çalışmak, kendisini başkalarıyla karşılaştırmalar ve bazı aşırı durumlarda kozmetik cerrahi (estetik ameliyat) gibi davranışsal ve zihinsel eylemlere girmeye yöneltir (Phillips, 2005). Yaşam kalitesini ciddi şekilde bozan vücut dismorfik bozukluğu sosyal izolasyona yol açabilir ve özellikle yüksek oranda olduğu zaman intihar düşüncesi kişi tarafından düşünülür. ABD’de yapılan bir araştırmaya göre yetişkinlerin yaklaşık% 2.4’ü kadınlarda, erkeklerden biraz daha yüksek oranlarda vücut dismorfik bozukluğu kriterlerine rastlamışlardır (APA, 2013).
Teşhis Kriterleri (Nasıl teşhis edilir?)
Vücut dismorfik bozukluğu tanısı koymak için, kişinin sahip olduğu ya da olduğunu düşündüğü bir kusura odaklanarak, fiziksel görünümlerinde en az bir alanı konusunda takıntılı olmalıdır. Ayrıca algılanan kusur(lar)ıyla ilgili olarak tekrarlayan, sıklıkla kompülsif davranışlarda (aynada kontrol gibi) veya zihinsel eylemlerde (kendilerini başkalarıyla karşılaştırmak gibi) yer almalıdırlar. Bu takıntılı durum, sosyal, meslek veya günlük yaşamlarının bazı yönlerine etki etmeli ve belirtiler örneğin bir yeme bozukluğu ile de kendini göstermelidir. Bu durumlar varsa şayet, kişide vücut dismorfik bozukluğu teşhisi konulabilinir.
Davranış
Çoğu psikiyatrik tanıda olduğu gibi, vücut dismorfik bozukluğunun biyo-psikososyal bir nedenselliği veya kalıtsal, genetik, gelişimsel, psikolojik ve sosyal faktörlerin etkileşimi gibi görünmektedir. Genetik faktörler katkıda bulunmuş gibi görünse de, vücut dismorfik bozukluğu yaşayan kişilerde çocuklukta döneminde, sahip olduğu kusur ya da kusurlar ile alay edilmesi, olumsuz karşılanması ve istismar edilmesi gibi çeşitli şeyleri yaşayanların belirgin bir şekilde vücut dismorfik travma bileşeni olduğunu göstermektedir. Nöro-görüntüleme ayrıca vücut dismorfik bozukluğu olan kişilerde amigdala (beynin temel duygulara dahil olan kısmı) ve orbitofrontal korteks (beynin duygusal uyarılmanın düzenlenmesine dahil olan kısmı) arasında daha zayıf bir bağlantı olduğunu düşündürmektedir.
Tedavi
Obsesif kompulsif bozukluğun (OKB) birçok formu gibi, vücut dismorfik bozukluğu ile mücadele eden insanlar genellikle davranışçı terapiye veya bilişsel-davranışçı terapiye (BDT) olumlu gözle bakmaktadırlar. Psikodinamik psikoterapi, bozukluğun bazı yönlerini yönetmeye yardımcı olabilir; ancak bu konuda daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç vardır. Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) gibi bazı antidepresan ilaçlar da yardımcı olabilir. Ancak konu ile ilgili olarak mutlaka bir doktordan bilgi almak, bir uzmana danışmak gerekmektedir.
Not: Yaşam Koçları birer psikolog ya da psikiyatrist değildir. Bu tür psikolojik vakaları teşhis, tedavi etmek konusunda yeterlilikleri de yoktur.
Saygılarımla
