Zihniniz yorulduğunda yapmanız gereken 4 şey
Son zamanlarda oldukça yorulduğumu hissettim. Sadece düz yorgunluk. Hani Güldür Güldür programında İbrahim karakterinin “düzüm” dediği replik gibi. Maraton koşmamış ve hatta spor yapmamış olsam da hissettiğim yorgunluk ifade edilecek türden değil. Son dönemler yalnızca zihinsel aktivitelerim çoktu. Eğitimler, danışmanlık işleri, tasarımlar, makale ve kitap yazıları, beste yapmak gibi şeylerle uğraştım. Yani fizikselden ziyade zihinsel çalışmalardı hepsi.
Çoğu insan gibi sanırım ben de zamanı etkin kullanayım derken, kendime zaman ayırmadan tüm zamanımı bitiriyorum. Dinlenmek için gün içinde çok az zaman ayırıyorum. Bu aslında hiç iyi bir şey değil. Aslında, günün sonunda kendimi yatağa attığımda, gün içindeki yorgunluğumun şiddetini anlayabiliyorum. Dikkat ederseniz çoğu zaman bir iş yaparken, sıcağı sıcağına yorgunluk hissetmezsiniz ancak biraz oturduğunuzda ya da koltuğunuza uzandığınızda aslında ne kadar yorulduğunuzu fark edersiniz. Doğrusunu söylemek gerekirse, yaşam, bizim ona izin verdiğimiz oranda kendisini bize hissettirir. Acaba yaşam kavramını sadece sürekli çalışmak ya da sürekli bir şeylerle uğraşmak “zorunluluğu” olarak mı algılıyoruz?
Zihinsel Yorgunluk neden olur?
Zihinsel yorgunluk, sıklıkla çok fazla alınan “yanlış kararların” neticesinde ortaya çıkar. Yalnızca zamanı değil, düşünce ve fikirlerimizi de planlamamız gerekmektedir. Doğru alınan kararlar, işlerinizin yükünden ve en önemlisi gereksiz detaylarla boğuşmanızdan sizi kurtararak, size, kendinize daha fazla zaman ayırmanız konusunda destek verir.
Alınan görevleri yorumlama ve planlama kapasiteniz, sizin zamanı etkin ve doğru kullanmanızı sağlar. Bu arada belirtmeliyim ki “çok çalışmaktan ziyade, etkili ve verimli çalışmak” doğru alınan kararların ve bunları uygulama şeklinizin gücünü gösterir. Bazen zihinsel yorgunluk, sağlık sorunlarının da bir sonucu olabilir: Depresyon, kalp hastalığı, kronik hastalıklar, uykusuzluk, anksiyete, öfke, takıntı gibi sorunlar da sizde zihinsel yorgunluk yaratabilir. Bu konuda bir doktor ile görüşmenizde ciddi faydalar var.
Her ne kadar garip gelse de bazen yaşamınızdan memnun olsanız da ve yaşamınızda birçok şeye sahip olsanız da bu zihinsel yorgunluğu yaşayabilirsiniz. Bu duruma basit bir örnek vermek gerekirse, satın aldığınız 50 adet bibloyu masanızın üstünde bulundurmanız sürekli odağınızı kaydırır. Yani, bir şeylere sahip olmak da sizi zihinsel yorgunluğa sevk edebilir.
Sonuç olarak bu hale gelmek, nereden bakarsanız bizler için oturduğumuz yerde angarya yükü demektir. Bu durumda yani zihinsel yorgunluk neticesinde, sağlıklı kararlar almak zorlaşabilir. Aslında zihinsel yorgunluk kendi kendini besleyen bir döngü yaratır. Zihniniz yorgun olduğu için sağlıklı kararlar vermekte zorlanırsınız, sağlıklı kararlar verememekten dolayı da zihinsel yorgunluk yaşarsınız. Bu durumda önce “amaç odaklı” kalın ve “sakin” olun. Ayrıca duygularımızı düzenlemek için zihinsel yorgunluğu bir şekilde durdurmak gerekir. Zamanla, zihinsel yorgunluk ile ilgili sıkıntılar tükenmişlik sendromu, fiziksel sorunlar ve strese yol açabilir.
Zihinsel yorgunluk belirtileri
Zihinsel yorgunluk birçok şekilde ortaya çıkabilir:
- Fiziksel yorgunluk
Vücut yorgun hissediyor ve bu durumda çalışmak yerine ya da bir şeyler yapmak yerine koltuğunuza oturup ya da kanepenize uzanıp hiçbir şey yapmadan öylece dinlenmek istersiniz.
- Sabırsızlık ve sinir hali
Diğerler insanlardan daha gerginsinizdir ve en ufak şeyde stresiniz ya da öfkeniz tetiklenir.
- Konsantrasyon bozukluğu ve odaklanma güçlüğü
İş ya da görevleri tamamlamak sizin için daha zor hale gelir. Elinizde yapmanız gereken iş ya da görevlere karşı ilginiz azalır, doğru düşünemez ve doğru kararlar veremezsiniz. Hatta bazen doğru karar verseniz bile ayrıntıları kaçırdığınız için doğru sonuçlara ulaşamazsınız.
Zihinsel yorgunluğu hafifletmek için dört yol
Zihinsel yorgunluk bir anda oluşmaz. Dolaysıyla zihinsel yorgunluğa karşı önlem almak sizin için daha etkilidir. Peki bunu nasıl başarabiliriz? İşte size basit öneriler;
- Daha az karar almak
Bu konuda yapılabilecek en doğru eylem sanırım “rutin”e bağlamaktır. Evet doğru okudunuz, rutine bağlamak. En basitinden öğlen yemekte ne yiyeceğinizi her gün düşünmek yerine karnınızı doyuracağınıza inandığınız herhangi bir yemeği hemen seçin. “Akşam acaba ne yapsam” demek yerine işten çıkışta evinize gidin hemen. “bugün hani kıyafeti giysem” diye düşünmek yerine elinizi dolabınıza attığınızda elinize gelen kıyafetleri giyin. Kısacası zihninize yük olacak düşünceleri bir rutine bağlarsanız, ek efor sarfetmenize gerek kalmayacaktır.
- Yeşil renkli şeylere bakmak
Melbourne Üniversitesi’nde yapılan araştırmalara göre bilgisayar, telefon, tablet gibi cihazlarınızda yeşil renkli temalar ya da görseller kullanmak konsantrasyon için önemli olumlu sonuçlar doğuruyor. Araştırmaya liderlik eden Dr. Kate Lee, “bireylerin mikro-tatil yapması çok önemli” diyor. “Stresli ya da zihinsel olarak yorgun olmak normaldir ve insani bir durumdur. Bu durumda doğaya bakmak ve tabiatı hissetmek performansınızı arttıracaktır”. Bu yüzden bir molalarınızda yeşil alanlarda bulunmak ya da bir öğle yemeği sırasında parkta kısa bir yürüyüş için dışarı çıkmak sizi kendinize getirecektir. O kısa yürüyüş ve yeşilliğin içerisinde yer almak, sonraki alacağınız kararlar ve görevlerinize odaklanmanızı sağlayacak ve sizin kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olacaktır.
- Sadece kalk ve git
Çeşitli çalışmalarda konsantrasyon ve zihinsel odaklanmayı hızlandırmayı deneyebilirsiniz. Bunun için örneğin yapacağınız her hangi bir çalışmada 20 dk. boyunca farklı hiçbir şey ile uğraşmadan ve farklı şeyler düşünmeden yalnızca yapacağınız işe full odaklanın. Bu hem sizin kısa süreli etkin performansınızı ortaya çıkaracak hem de tam performans halindeyken işinizi daha doğru kararlar ile yönetebileceksiniz.
- Kendine zaman ayır
Hafta sonu veya bir haftalık kısa tatil ile zihninizi dinlendirin. Kaliteli bir dinlenme aktivitesi zihniniz için oldukça olumlu sonuçlar ortaya çıkaracaktır. En yoğun günde bile doğru bir öğle yemeği molası vermek, ya da kısa bir yürüyüş, ya da en azından bir nefes egzersizi ile bunları başarabilirsiniz. Sonra, her hafta, bir günün belirli saatlerini yalnızca kendinize zihninizi en iyi şekilde dinlendirecek şekilde zaman ayırın. Dinlenmiş zihinler, yaşamın size sunduğu tüm fırsatları görmenizi ve bu fırsatlar için doğru kararlar alabilmenizi sağlar.
Zihninizi kaliteli uykularla da destekleyin, “aklın ilacı kaliteli uykudur” diyerek sağlıklı ve başarılı bir yaşam geçirmenizi dilerim
Saygılarımla
